1. Bitki Durumunu Gözlemlemek

Mantarlar

Zoom Sign
Effects of soybean rust on soybean leaves
Soya fasülyesinde Phakospora etkisi
Kaynak: Wikimedia Commons and US Agricultural Research Service

Yukarıdaki fotoğrafta, soya fasülyesi yapraklarının bazı bölümleri Phakospora mantarı (soyafasülyesi pası) tarafından enfekte olmuş ve rengi yeşilden sarıya dönmüş çünkü yapraktaki klorofiller hasara uğramış. Mantarlar hücre duvarlarını delerek içeri girerler ve hücre içindeki malzemeleri ve besin maddelerini kullanarak beslenip büyürler.

Soru: Üstteki Phakospora tarafından, alttaki de Cercospora tarafından hastalanmış yaprakları karşılaştırınız. İki hastalığın belirtileri arasındaki farklar nelerdir?

Zoom Sign
Effects of the Cercospora fungus
Yaprakta Cercospora mantarı.
Kaynak: Wikimedia Commons

Farklı mantarlar,bitki yapraklarında farklı belirtiler gösterirler. Üstteki fotoğraftaki yaprak, Cercospora mantarı tarafından enfekte olmuş ve hastalıkdış kısımlara doğru yayılım göstermiş. Hastalık bulaştığı anda hücreler klorofillerini kaybederek kurur ve ölürler (kahverengi lekeler).



Bazı durumlarda ölü hücrelerin oluşturduğu dairesel görünümler, aslında bitkinin savunma sistemidir. Mantar hücreden hücreye yayılmaya başladığında, bitki, bilinçli olarak hastalığın yayılma yönündeki hücrelerini öldürür. Canlı hücreler olmadan yayılma kabiliyeti olmayan mantar ölür, böylece hastalık da durmuş olur.

Zoom Sign
Fungus Fusarium verticilliodes
 Fusarium verticilliodes mantarının yapısı ve sporları.
Kaynak: Wikimedia Commons and Centre for Disease Control and Prevention / Dr. Libero Ajello

Üstteki görüntüde fusarium verticilliodes mantarının yapısal elementlerini ve spor salkımların görülüyor. Sporlar, sıcaklık ve nem koşulları sağlandığı zaman salınır ve yaprak yüzeyine ulaştıklarında hücre çeperini delebilen bir sonda oluştururlar. Mantar, bu sonda yardımıyla hücrenin besin maddelerini sömürürerek beslenir, aynı yapıyı ve sporları oluşturarak çemberi tekrar başlatır.

Soru: Sağlıklı yapraklar ve bu yaprakların, görünür ve yakın-kızılötesi bölgedeki yansıma değerleri hakkında nasıl bir karşılaştırma yapabilirsiniz? (Şu sayfaya bakmış olduğunuzdan emin olun: bitki örtüsünün yansıma özellikleri.)

Cevap