3. Klimaat en klimaatverandering
De klimaatcrisis (3/3)
Gemiddelde temperaturen wereldwijd sinds 1880
Als gevolg van de toename van broeikasgassen in de atmosfeer blijft het broeikaseffect toenemen. De temperatuur van het aardoppervlak stijgt dienovereenkomstig. Hoe heeft dit zich ontwikkeld sinds het begin van wereldwijd beschikbare temperatuurmetingen?
Veranderingen in de temperatuur aan het aardoppervlak (land en oceanen) sinds 1880. De grafiek eindigt in 2023 en wordt jaarlijks bijgewerkt. De zwarte vierkanten geven de jaargemiddelden weer. De rode curve (lowess smoothing) toont een voortschrijdend gemiddelde. De lichtgrijze band achter de curven komt overeen met de onzekerheid van de gegevens. LSAT is de Land Surface Air Temperature, SST is de Sea Surface Temperature.
Bron: NASA Goddard Institute for Space Studies, VS.
De grafieken op deze pagina zijn de resultaten van klimaatonderzoekers van het NASA Goddard Institute for Space Studies, VS. Ze worden gepubliceerd en voortdurend bijgewerkt op https://data.giss.nasa.gov/gistemp/.
De gemiddelde temperatuur van het hele aardoppervlak was 14°C in de klimatologische referentieperiode van 1951 tot 1980. In klimaatonderzoek wordt dit gebruikt als referentietemperatuur en op nul gezet. Afwijkingen van nul worden temperatuuranomalieën genoemd. Dit verklaart de temperatuurassen in de getoonde grafieken.
De oorzaak van de lage variabiliteit tussen 1951 en 1980 wordt niet volledig begrepen. Als een mogelijke oorzaak wordt de toenemende luchtvervuiling gezien, waardoor de verstrooiing van zonnestraling naar de ruimte toenam en minder straling het aardoppervlak bereikte. Vanaf het midden van de jaren 60 werden er regels opgesteld voor de uitstoot van vervuilende stoffen en vervolgens verbeterde de luchtkwaliteit. De temperaturen stegen weer.
De politiek overeengekomen doelstelling om de temperatuurstijging te beperken tot maximaal 2°C lijkt nauwelijks nog haalbaar. Klimaatonderzoek gaat ervan uit dat de temperatuur tegen het einde van deze eeuw met 3 tot 4°C zal stijgen.
Regionale temperatuuranomalieën
Wereldwijde ontwikkeling is belangrijk voor het klimaat op aarde als geheel. Dit kan per regio sterk verschillen. Dit is meestal ook zeer variabel in de tijd. Er zijn gebieden waar de temperaturen tijdelijk lager zijn dan in de referentieperiode en andere gebieden waar ze extreem hoger zijn. De volgende grafiek toont een momentopname van de temperaturen in juli 2023.
Regionale temperaturen in juli 2023 vergeleken met het gemiddelde in de referentieperiode 1951 tot 1980. Het wereldwijde gemiddelde is 1,18°C hoger dan in de referentieperiode. L-OTI is de Land - Oceaan Temperatuur Index. Het gebruikt de luchttemperatuur boven land en zeeijs en de watertemperatuur in ijsvrije gebieden.
Bron: NASA Goddard Institute for Space Studies, VS.
In augustus 2023 werd een extreem smelten van de permafrost aan de Arctische kust van Canada gerapporteerd, wat in de kaart wordt uitgelegd: in juli 2023 is de temperatuur in deze regio 7°C hoger dan in de referentieperiode.
Als gevolg van deze wereldwijde crisis vluchten steeds meer mensen uit regio's waar ze niet meer in hun levensonderhoud kunnen voorzien naar landen die nog niet in dezelfde mate zijn getroffen. Deze door het klimaat veroorzaakte migratie leidt ook tot diepgaande sociale en economische crises.
Deze gevolgen kunnen hier niet in detail besproken worden. Het doel van de leereenheid is om de fysische verbanden te presenteren die hebben geleid tot de klimaatcrisis en deze vandaag de dag nog steeds voortdrijven, en om hun oorzaken begrijpelijk te maken.
