2. Verstedelijking

Verstedelijking en beleidsreacties

Het verstedelijkingsproces verloopt zeer verschillend en volgens een ander tijdsverloop in geïndustrialiseerde en ontwikkelingslanden. De Europese steden zagen de meest intensieve groeiperiode in de tweede helft van de 19^de eeuw. In die tijd was de groei hoofdzakelijk gesteund op de geleidelijke immigratie van de plattelandsbevolking en minder door geboorteoverschot in de steden (met een hoog sterftecijfer).

Tegenwoordig speelt het geboorteoverschot de belangrijkste rol in de ontwikkelingslanden. Bovendien is de groei van de steden tweemaal zo hoog als in de industrielanden. De meeste immigranten gaan naar de veronderstelde aantrekkelijke megasteden, waarin, in tegenstelling tot de opkomende steden in Europa van de 19^de eeuw, slechts een klein aantal jobs beschikbaar is.

Deel van Agra, India. Bron: IKONOS Satellite Image provided by GeoEye and Satellite Imaging Corporation

Deel van Monaco. Bron: Google Earth

Het grootste verschil met de metropolen van het Westen is de groeidynamiek. Op de tweede plaats was en is de metropoolinfrastructuur in ontwikkelingslanden niet voorbereid op zo'n toevloed (Bauer et al. 2005, Claaßen 2008).

Wanneer laaggeschoolde, arme migranten van landelijke gebieden naar stadsgebieden verhuizen, worden ze tot een nieuw soort proletariaat dat weinig te verliezen heeft. De nieuwkomers kruipen bijeen in overbevolkte appartementsgebouwen, armzalige verblijven, en krioelende krottenwijken omdat huisvesting de massale instroming niet kan bijhouden. Steden in de ontwikkelingswereld hebben bovendien gebrek aan uitvoerbare wetten op vlak van ruimtelijke ordening. Ruimtelijke ordening is vaak minimaal, niet doeltreffend of niet opgelegd (De Blij, Murphy 2003, Dutt, Noble 2003).

De bevolkingsgroei, vooral in het hart van de megasteden, wordt door de lagere klasse teweeggebracht. Dit leidt tot een permanent intra-stedelijk aggregatieproces, gepaard gaande met marginalisering van de bevolking die in dit gebied woont. De boven- en middenklassen veroorzaken echter een groei van de buitenwijken (Bronger 2004).

Niettemin hebben de steden een ongeschonden aantrekkelijkheid. "Zelfs wanneer de leefomstandigheden in de stad beroerd zijn, zijn ze nog steeds beter dan de levensomstandigheden op het platteland" (Bauer et al. 2005).

Taken: 1. Verklaar de basisverschillen van verstedelijking in ontwikkelings- en geïndustrialiseerde landen.
2. Onderzoek kritisch de reacties van regeringen in de Derde Wereld op het verschijnsel van landelijke-stedelijke migratie (zie tabel).