Megasteden

Megasteden zijn het stadsfenomeen van deze eeuw en hebben een bijzondere betekenis in het wereldwijde verstedelijkingsproces.

Vanwege het feit dat internationale statistieken niet gebaseerd zijn op soortgelijke referentiegebieden, zijn opgegeven de cijfers voor de grootte van steden en megasteden over het algemeen niet te vergelijken, maar worden ze gebruikt omdat ze de enige beschikbare zijn.

• In 1950 had de wereld slechts vier steden met een bevolking groter dan 5 miljoen
• tegen 1985 al 28
• in 2000 39 steden
• In 2015 zullen er waarschijnlijk bijna 60 megasteden zijn wereldwijd.

Tweederde van de huidige megasteden ligt in ontwikkelingslanden, de meeste ervan in Oost- en Zuid-Azië. Momenteel bieden megasteden onderdak aan minder dan 10% van de mondiale stadsbevolking. In 2015 zullen ongeveer 604,4 miljoen mensen (ca. 17%) in megasteden wonen (Kraas 2003, UN-HABITAT 2001).

Megasteden hebben een groot aantal specifieke problemen met af en toe opvallende structurele gelijkenissen. Ze hebben vaak meer met elkaar gemeenschappelijk dan met hun eigen achterlanden:

• Hoge bevolkingsconcentratie en -dichtheid
• In grote mate ongecontroleerde ruimtelijke expansie
• Hoge verkeersniveaus, in sommige gevallen ernstig gebrek aan infrastructuur
• Hoge concentraties aan industriële productie
• Tekenen van ecologische spanning en overbelasting
• Ongeregelde en ongelijksoortige land en onroerendgoedmarkten en onvoldoende woningvoorziening
• In sommige gevallen extreme socio-economische ongelijkheden
• Hoog niveau van dynamisme in alle processen (Kraas 2003)

Maar megasteden zijn niet enkel overbevolkte plaatsen, sommige kunnen gedefinieerd worden als mondiale knooppunten en actieruimtes. Onbetwist zijn megasteden economisch actieve gebieden en knooppunten van mondialisering. Veel megasteden zijn uitgesproken primaatsteden met een hoog peil aan "functioneel primaatschap" (overheersende positie, overconcentratie van de belangrijkste functies in de economische, culturele en politiek-administratieve sectoren). Ze zijn vaak ook demografische primaatsteden, die onderdak bieden aan grote delen van de inwoners van het land. Maar in de regel spelen megasteden in ontwikkelingslanden uiteindelijk geen belangrijke politieke of economische rol in het mondiale stadssysteem (Bronger 2004, Kraas 2003).

Megasteden zijn ook mondiale risicogebieden en hebben vooral bewezen uiterst kwetsbaar te zijn bij crises en rampen. Er kunnen bedreigingen ontstaan uit milieugevaren zoals aardbevingen en stormen, overstromingen, landverschuivingen, branden en droogtes evenals uit de mondiale stijging van de zeespiegel. Door de mens veroorzaakte gevaren die deze enorme steden bedreigen zijn lucht-, water- en bodemvervuiling, ongevallen, branden, bedrijfsexplosies, ziektes en epidemieën, socio-economische crises, burgeropstanden en terreuraanvallen. Een bijzonder probleem ligt ook in het feit dat bestaande administraties en hun organisatiestructuren niet ontworpen zijn voor de schaal die deze steden ondertussen hebben bereikt (Kraas 2003).

Metasteden

Metasteden of hypersteden zijn massale uitgroeiende agglomeraties van meer dan 20 miljoen mensen. Tokio is de grootste stedelijke conglomeratie in de wereld. Tegen 2020 zullen deze steden ook de status van metastad bereikt hebben: Mumbai, Delhi, Mexico-Stad, São Paulo, New York, Dhaka, Jakarta en Lagos (UN-HABITAT 2001).

Taken: 1. Construeer een tijdslijn om de opkomst en verspreiding van megasteden in de voorbije 50 jaren te laten zien en hun toekomstig uiterlijk.
2. Verklaar de bijzondere kansen en beperkingen van megasteden in verschillende regio's van de wereld.