3. Syndromen van mondiale verandering
Verzanding van het Aralmeer
Tot de jaren'60 was het Aralmeer het vierde grootste meer op aarde. Aangrenzende landen zijn Kazakhstan en Uzbekistan. Vanwege de massale irrigatie is het Aralmeer een van de grootste, door de mens gecreëerde ecologische catastrofes van de wereld geworden, naast Tsjernobyl (NASA, Schlager 2000).
Landbouwgebruik
De mensen die in het gecultiveerde landgebied leefden, waren traditioneel nomaden en oasebewoners. Tegenwoordig voorziet de landbouw nog steeds in het levensonderhoud ondanks het steeds droger wordende klimaat. Water voor de irrigatie, die katoen-, groenten-, tarwe- en rijstvelden omvat, is hoofdzakelijk onttrokken aan beide toevoerstromen van het Aralmeer, Amudarja and Syrdarja. De industriële visserij is ook aanzienlijk toegenomen. De hoofdoorzaak van het extreme watertekort en het slinken van het Aralmeer is de katoenteelt die zeer irrigatie-intensief is (Reuschenbach 2005, Schlager 2007).
Bron: Klimadiagramme.de
Gevolgen van irrigatie
Op de weg naar kanalisering en de daarmee verbonden interventies van het ecosysteem van het Aralmeer is het water tegengehouden in kunstmatige dammen. Daardoor is het waterdebiet sterk verminderd en het zoutgehalte is gestegen, vooral in het zuidelijke meer tot 50g/l (in vergelijking met: Atlantische Oceaan: 35 g/l, Middellandse Zee 30 g/l, Dode Zee 330 g/l). De achteruitgang van het meer heeft vooral in het oosten plaatsgevonden, waar de kusten vlak zijn. Bijgevolg is het noordelijk deel van het Aralmeer zich losgemaakt van de resterende waterpartij. Het kleine eiland in het noordwestelijk deel van het meer is een halfeiland geworden door de daling van het waterpeil. Gedurende de voorbije 40 jaren is het Aralmeer, eens het vierde grootste meer ter wereld, verdampt tot de helft van haar oorspronkelijke oppervlakte en een vierde van haar initieel volume, daarbij een zone achterlatend van ruwweg 36.000 vierkante kilometers met een droge, witgekleurde zoutvlakte, nu de Aralkumwoestijn genoemd (Beckel 2007, ESA, Reuschenbach 2005).
Met de voortgaande achteruitgang van het meer is het klimaat in de regio ook veranderd. Door minder verdamping en minder damp in de lucht treedt minder condensatie op. Het klimaat zal doorgaan continentaal te worden met korte, hete zomers en lange, koude winters. De klimaatverandering heeft ook een negatief effect gehad op de regionale condensatie. Bijgevolg komen meer zandstormen voor, die per jaar meer dan 75 miljoen ton zoutstof naar het noordwesten verplaatsen. Dit stof veroorzaakt niet enkel enorme gezondheidsschade bij de bevolking (tuberculose en astma), maar het maakt ook massale bruikbare gebieden onbruikbaar en leidt tot de verzilting van het grondwater (Conrad 2002, Beckel 2007, ESA, Schlager 2007).
Taken:
1. Beschrijf de verzanding van het Aralmeer met behulp van de gegeven satellietbeelden en de animatie
De verzanding van het Aralmeer versneld afgedraaid.
2. Verklaar deze verzanding. Gebruik de volgende materialen om uit te leggen: tekst, klimaatgrafiek,
themakaart.
3. Stel een toekomstconcept voor de regio voor. Hoe kan het daar verdergaan?
Extra materiaal:
De verzanding van het Aralmeer versneld afgedraaid
Themakaart van de regio - Vergelijking van het landgebruik in 1960 en 2007
