Supplement 2.4: Natuurlijke olielekken

Wat zijn deze?

Olie- en gaslekken zijn natuurlijke bronnen waar vloeibare en gasvormige koolwaterstoffen (waterstof-koolstofverbindingen) lekken uit barsten in eroderend sedimentair gesteente of in de zeebodem van de oceaan. Daar waar zoetwaterbronnen gevoed worden door onderaardse waterbekkens, worden olie- en gaslekken gevoed door natuurlijke onderaardse olieophopingen.

Natuurlijke olielekken worden gebruikt bij het identificeren van potentiële aardoliereserves.

geology of oil bearing sedimentary rocks
Een verticale doorsnede door de aardkorst, die geplooide lagen van sedimentair gesteente laat zien die olie vasthouden in de top van een onderaardse plooi.

Olie die naar de oppervlakte van de aarde lekt wordt uiteindelijk omgezet van een heldere vloeistof in een teerachtige substantie, asphaltum genoemd.
De lichtere componenten van de olie gaan verloren door verdamping en de achterblijvende zwaardere olie wordt geoxideerd en afgebroken door bacteriën totdat deze taai en zwart wordt.

Waar komen ze voor?

Natuurlijke lekken komen zowel voor op het land (op land; zie foto links) en offshore (op de zeebodem; zie foto rechts).

Zoom Sign
Natural Oil Seep at Tar Water Creek in the Santa Cruz Mountains
Natuurlijke olielek bij Tar Water Creek in de Santa Cruz Mountains, Californië, USA.
Foto: US Geological Survey
Zoom Sign
Natural tar seep offshore Gaviota, California
Natuurlijke teerlek in zee, Gaviota, Californië, in ongeveer 60 m diep water.
Foto: Donna Schroeder, MMS

Natuurlijke lekkage van koolwaterstoffen komt voor in verscheidene kustgebieden die zich bevinden rond geërodeerde sedimentaire bassins of fouten tussen platen van de aardkorst.
Dit is vooral het geval aan de kusten van Alaska, Californië, de Golf van Mexico, de Rode Zee, de Kaspische Zee en het eiland Borneo, waar sheen en olieslikken regelmatig te zien zijn onafhankelijk van enige door de mensen veroorzaakte vervuiling.

Lot en gedrag van olie van offshore-lekken

Olie uit offshore-lekken komt eerst terecht op het wateroppervlak. Afhankelijk van de hoeveelheid, de samenstelling en mate van verwering ervan zal de olie verschillende uitzichten aannemen die variëren van een lichte sheen tot een slik of dikke matten teer zoals te zien is op onderstaande foto's.

Zoom Sign
tar floating on sea surface
Teer die drijft in de oceaan voor de kust van Point Conception, Californië
Foto: US Geological Survey
Zoom Sign
tar found floating on sea surface
Teer die drijft in de oceaan voor de kust van Point Conception, Californië.
Foto: US Geological Survey
Teer die drijft in de oceaan voor de kust van Point Conception, Californië.
Foto: US Geological Survey

Olielekkages van velden onder de oceaan kunnen zowel dienen als exploratie-indicator en als bron van milieuschade.

Hoeveel olie komt vrij uit natuurlijke lekken?

De werkelijke hoeveelheid olie die in het milieu vrijkomt door natuurlijke lekken is erg moeilijk te bepalen, aangezien olie de neiging heeft zich snel in het zeewater te verspreiden.

Volgens een studie uitgevoerd door het National Research Council (NRC) van de National Academy of Sciences (NRC ) van de Verenigde Staten dragen natuurlijke olielekken bij tot de grootste hoeveelheid olie in het mariene milieu en zijn goed voor 46% van de jaarlijkse belasting van de wereldoceanen.

Andere studies zijn het eens over een geschat totaal van ongeveer 250.000 ton per jaar aan lekkage van natuurlijke bronnen gedurende de periode 1990-2000, wat 10% vertegenwoordigt van alle olie die in het mariene milieu vrijkomt.
Er echter is geen uitgebreide inventaris van plaatsen met natuurlijke lekkage en dit cijfer zou daarom met een factor 10 mis kunnen zijn (Cedre 2007).

Teledetectie van offshore olielekkages

Olielekken en -slikken kunnen intact blijven aan de oppervlakte en kunnen in zichtbare en nabij-infrarood (VIR / VIR) evenals in radarbeelden gedetecteerd worden. De methodes voor het detecteren zijn dezelfde als voor olievlekken veroorzaakt door menselijk toedoen (zie Teledetectie van olievlekken).

Het best bestudeerde offshore olielek ligt in het gebied voor de kust van Coal Oil Point in het Kanaal van Santa Barbara van Californië zoals te zien is op onderstaande opname.

Zoom Sign
Radar image of Santa berbara Channel showing natural oil seeps
Radarbeeld van de Europese Teledetectie 1-satelliet die natuurlijke olielekken laat zien in het Kanaal van Santa Barbara voor de kust van Coal Oil Point, Californië, 13 jan. 1996.
Bron: NASA (interpretatie en opschrift; beeldbron: ESA)