1. Εισαγωγή
Από που προέρχεται η θαλάσσια ρύπανση;
Σύμφωνα με το πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, οι πηγές της θαλάσσιας ρύπανσης ορίζονται ως εξής:
- Χερσαίες πηγές και δραστηριότητες,
- Οι θαλάσσιες μεταφορές και άλλες θαλάσσιες δραστηριότητες όπως η αλιεία και η υδατοκαλλιέργεια,
- Η σκόπιμη ρίψη,
- Οι δραστηριότητες στο θαλάσσιο βυθό, συμπεραλαμβανόμενες αυτές που βρίσκονται κοντά στο έδαφος και οι υπεράκτιες, και
- Ατμοσφαιρικές πηγές.
(Ηνωμένα Έθνη: Άτλαντας των Ωκεανών)
Πολλές διαρροές επιβλαβών ουσιών συμβαίνουν κάθε μέρα σε όλο τον κόσμο, κατά την πλήρωση, το άδειασμα και τον καθαρισμό δεξαμενών ή σωλήνων, ή στην καθημερινή λειτουργία των εργοστασίων, αγωγών ή πετρελαιο-κηλίδων στο έδαφος. Οι διαρροές αυτές μπορούν να προκύψουν από τεχνική ανεπάρκεια, αμέλεια, βανδαλισμό, ατύχημα ή ένοπλες συγκρούσεις. Οι διαρροές μπορεί να προκύψουν στον ωκεανό είτε απευθείας στη θάλασσα είτε στην ξηρά.
Πολλά λύματα απορρίπτονται από σταθερές θέσεις ή εγκαταστάσεις. Παραδείγματα αυτών των αποκαλούμενων 'σημεία πηγής' είναι οι ρίψεις από την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, βιομηχανιών ή ιχθυοτροφείων. Οι ρίψεις από μονάδες επεξεργασίας λυμάτων και την βιομηχανία προκαλούν ρύπανση από ουσίες που καταναλώνουν οξυγόνο, θρεπτικά συστατικά και επικίνδυνες ουσίες. Οι δυσμενείς επιπτώσεις εξαρτώνται πάρα πολύ από το βαθμό στον οποίο αυτές οι ρίψεις επεξεργάζονται (ή καθόλου) πριν φθάσουν τους υδατο-οδούς. Ορισμένες μεγάλες πόλεις πίχνουν από τα λύματά τους σχεδόν ανεπεξέργαστα, όπως η Βαρκελώνη, το Μπράιτον, Κορκ και Μιλάνο (Ηνωμένα Έθνη 'Ατλαντας του Ωκεανού).
Η ρύπανση από αόριστα σημεία ρίψης λέγεται ότι προέρχεται από διάχυτες πηγές. Η γεωργία είναι μια βασική πηγή της διάχυτης ρύπανσης, αλλά η αστική γη, η δασοκομία, η ατμοσφαιρική εναπόθεση και οι αγροτικές κατοικίες μπορούν επίσης να είναι σημαντικές πηγές.
Στις αστικές περιοχές, όπου τα κινούμενα λύματα δεν είναι συνδεδεμένα με εργοστάσια επεξεργασίας, οι ρύποι που κατατίθενται στις αδιαπέραστες επιφάνειες (π.χ. δρόμους ή πεζοδρόμια) πέφτουν μέσα στα κοντινά επιφανειακά νερά. Οι εν λόγω ρύποι περιλαμβάνουν μέταλλα, φυτοφάρμακα, υδρογονάνθρακες, διαλύτες κλπ και προέρχονται από διάφορες πηγές, συμπεριλαμβανομένης της ατμόσφαιρας και την τριβή των δρόμων, λάστιχων και φρένων.
Οι ναυτιλιακές δραστηριότητες που οδηγούν στη ρύπανση της θάλασσας περιλαμβάνει την ακούσια και την εκούσια ρίψη. Η τυχαία ρύπανση μπορεί για παράδειγμα να ακολουθήσει από σύγκρουση πετρελαιοφόρου ή την απώλεια φορτίου. Η εκούσια ρύπανση οφείλεται στις λεγόμενες λειτουργικές ρίψεις: η απελευθέρωση των υγρών αποβλήτων που περιέχουν μια συγκεκριμένη ποσότητα ρύπων. Οι λειτουργικές ρίψεις συνδέονται με τη συνήθη δραστηριότητα ενός σκάφους. Περιλαμβάνονται το πλύσιμο των δεξαμενών και μηχανημάτων και την απελευθέρωση του έρματος.
Οι εξατμίσεις από τα αυτοκίνητα ή την βιομηχανία εισάγονται στο κύκλο των υδάτων από την εξάτμιση και μετέπειτα την συμπύκνωση υδρατμών, και σχηματίζουν νέφοι. Αυτή η ατμοσφαιρική απαλλαγή επιστρέφει στην επιφάνεια της Γης με τη βροχή, είτε απευθείας στη θάλασσα είτε μέσω των ρεμάτων και των ποταμών.
- άμεσα (με την απελευθέρωση των λυμάτων ή από την σκόπιμη ρίψη)
- μέσω ποταμών (απορροή, αποχέτευση)
- μέσω της ατμόσφαιρας (εναπόθεση σκόνης και βροχής)
Οι περισσότεροι από τους ρύπους (περίπου 50-80%, ανάλογα με τη μελέτη) προέρχονται από τη στεριά! Ωστόσο, οι κύριες πηγές της παράκτιας και θαλάσσιας ρύπανσης που προέρχεται από την ξηρά ποικίλουν από χώρα σε χώρα.