3. Syndromen van mondiale verandering

Systeemgerichte aanpak

In het jaarrapport van 1996 van de Duitse Adviesraad over Mondiale Verandering (WBGU = Wissenschaftlicher Beirat der Bundesregierung Globale Umweltveränderungen) werden de centrale probleemgebieden van wereldwijde toekomstige veranderingen beschreven als syndromen van mondiale verandering.

Met geïntegreerd onderzoek naar mondiale verandering volgt een systeemgerichte aanpak die de mensheid ziet als een actieve factor van planetair belang. Enkel een gekoppelde en interdisciplinaire aanpak is opgewassen tegen de hoge complexiteit van de dynamische correlatie, en introduceert tegelijkertijd op een zinvolle wijze het concept van blijvende verandering. De belangrijkste evoluties van mondiale verandering worden gebruikt als kwalitatieve elementen als trends of syndromen van mondiale verandering. Dit wordt omgezet in een kwalitatief systeem, het mondiale netwerk (WBGU 1996).

Opdrachten:
1. Leg aan je klasgenoten het syndroomconcept uit.
2. Hoe verschilt dit concept van ander onderzoek over mondiale verandering?
3. Klik op de beelden en koppelingen in onderstaande tabel en informeer je over het gekozen syndroom.

De onderliggende Stelling van het Syndroomconcept is: "De complexe mondiale milieu- en ontwikkelingsmoeilijkheden zijn teruggebracht tot een beheersbaar aantal milieudegraderende patronen." (WBGU 1996).

Kenmerkend voor de syndromen van mondiale verandering zijn het transsectoriële karakter ervan (ze strekken zich uit over verschillende sectoren zoals economie, milieu, maatschappelijke gemeenschap, enz.), de rechtstreekse en onrechtstreekse relatie ervan met het milieu, evenals het voorkomen ervan op verschillende plaatsen in de wereld. In dit probleem van doorsnede dienen de afwijking van mens-milieurelaties en de beduidende degradatie van het milieu verklaard te worden.

Om de problemen te kunnen oplossen is een aanpak van mondiale vastberadenheid nodig. Ieder syndroom/klinisch plaatje is een onafhankelijk basispatroon van door de burger teweeggebrachte milieudegradatie, gedeeltelijk met sterke zelf-versterkende mechanismes. Bovendien kan een passieve bedekking en/of actieve onderlinge reacties tussen afzonderlijke syndromen waargenomen worden (WBGU 1996).

Men kan drie groepen syndromen onderscheiden:

• Een syndroom als effect van onaangepast gebruik van natuurlijke rijkdommen (bijvoorbeeld de ontbossing van tropische regenwouden).
• Mens-milieuproblemen die het gevolg zijn van tijdelijke ontwikkelingsprocessen (bijvoorbeeld suburbanisatie)
• Milieudegradatie door onaangepast storten (bijvoorbeeld afvalstortplaatsen/ stortterreinen)